Resultaten Panelonderzoek Zonbescherming en hitte

Klik hier voor het pdf-bestand van de Resultaten Panelonderzoek Zonbescherming en hitte (pdf 256kb).

Het klimaat verandert. Steeds langere perioden van mooi weer en blijvende warmte komen vaker voor. In dit panelonderzoek beantwoordden de panelleden vragen over zonbescherming en hitte. In welke mate gebruiken de panelleden zonbescherming en hoe kunnen we dit aanmoedigen? Controleren ze verdachte huidplekjes en ondernemen ze eventueel actie? Verder kregen we met dit panelonderzoek inzicht in hinder en gezondheidsklachten die panelleden ervaren door hitte. Ook kijken we hoe we inwoners kunnen helpen om hiermee om te gaan.

Met de resultaten van dit panelonderzoek kunnen we gemeenten, zorgpartners en andere organisaties informeren. Zij kunnen hier op inspelen met bijvoorbeeld maatregelen.

Huidtypes en verbranden voor de zon

De meeste panelleden (58%) hebben een huid die snel verbrandt. 63% van de panelleden is de afgelopen zomer niet verbrand, 37% is dit wel één keer of vaker. Van de panelleden die één keer of vaker zijn verbrand, had 69% een lichte huid die snel verbrandt, 37% een licht getinte huid die niet snel verbrandt en 5% een getinte huid die bijna nooit verbrandt.

Gebruik zonnebrandcrème

Panelleden smeren zich het vaakst in bij zonnige buitenactiviteiten (52%). 13% van de panelleden geeft aan zich nooit in te smeren.

Wanneer insmeren/-sprayen met zonnebrandcrème

52%, bij zonnige activiteiten
28%, alleen als het echt zonnig is
13%, elke dag in de zomermaanden
13%, nooit
9%, anders

Van de panelleden die zich insmeren:

Smeren de meesten zich één keer in (45%), of elke 3-4 uur (42%). 14% smeert zich elke twee uur of elk uur in.
Gebruiken de meesten (86%) factor 30 of hoger. Factor 10 of lager wordt door 1,3% van de panelleden gebruikt.

De panelleden die zich nooit insmeren geven als reden:

Ik gebruik andere manieren om mij tegen de zon te beschermen (37%).
Ik verbrand niet snel (36%).
Ik vergeet mijzelf in te smeren (16%).
Ik vind het een gedoe om mij in te smeren (15%).

Anders (26%):

“Ik zit nooit in de zon.”
“Ik heb een allergie voor zonnebrandcrème.”

Andere manieren van zonbescherming

67%, ik draag een zonnebril
47%, ik draag een hoed/pet/doek
41%, ik blijf uit de zon tussen 12.00 en 15.00 uur
37%, ik draag bedekkende kleding
13%, ik blijf uit de zon de hele dag
6%, ik gebruik geen van deze manieren

Wat kan helpen om panelleden meer tegen de zon te beschermen

Meer schaduwplaatsen op openbare plekken (71%).
Beschikbaarheid gratis zonnebrandcrème op openbare plaatsen (26%).
Meer informatie/advies voor zonbescherming op openbare plaatsen (8%).

Verdachte huidplekjes

Van de panelleden doet 25% regelmatig en 51% af en toe zelfonderzoek naar verdachte huidplekjes. 25% doet dit nooit. 39% van de panelleden heeft ook wel eens een verdacht huidplekje gevonden.

Van de panelleden die wel eens een verdacht huidplekje hebben gevonden, heeft 10% niets met het plekje gedaan terwijl het er nog steeds is. 61% is naar een arts gegaan, 27% is na een tijdje naar een arts gegaan.

Gezondheidsklachten door hitte

31% van de panelleden heeft nooit last van gezondheidsklachten door de hitte. 61% zelden of soms en 8% van de panelleden heeft vaak of altijd last van gezondheidsklachten.

Panelleden hebben vooral last van gezondheidsklachten als moe zijn en weinig energie hebben door de hitte (63%).

63%, moe zijn, weinig energie hebben
34%, overmatig transpireren
22%, dikke enkels/onderbenen
20%, hoofdpijn, concentratie problemen, duizeligheid, flauwvallen
15%, benauwdheid

Jezelf koel kunnen houden tijdens hitte

91% van de panelleden kan zichzelf een beetje of goed koel houden tijdens hitte. 9% lukt dit helemaal niet of niet goed genoeg.

Waarom lukt het niet om jezelf voldoende koel te houden?

Maatregelen die ik neem werken niet goed genoeg (51%).
Er zijn geen verkoelende plekken in (de buurt van) mijn huis (30%).
Ik heb geen mogelijkheid om rustig aan te doen (18%).
Ik werk buiten/in een warme omgeving (14%).

“Op mijn werk is er geen airco.”
“Ik heb een woning met een plat dak en de warmte blijft land in huis hangen.”

Welke maatregelen neem je om jezelf koel te houden?

Ik zorg dat ik vaker en/of meer water drink, 75%.
Slapen onder laken i.p.v. dekbed of deken, 74%.
Kleding aanpassen (lichte ademende kleding, hoofddeksel), 68%.
Buiten alleen schaduwrijke plekken opzoeken, 62%.
Lichamelijke inspanning beperken of aanpassen, 62%.
Rustig blijven, 62%.
Binnen blijven gedurende heetste uren van de dag, 55%.

Huis koel houden

85% van de panelleden kan een beetje of goed verkoeling vinden in de woning of tuin. 15% kan niet of niet goed genoeg verkoeling vinden in de woning of tuin.

Redenen moeite verkoeling vinden in woning:

Ik heb geen (mobiele) airco (41%).
Deze maatregelen werken niet goed genoeg (33%).
Mijn huis heeft geen of slechte isolatie (27%).
Ik heb een plat dak (25%).

Panelleden kunnen in een koopwoning beter verkoeling vinden (89%) dan in een huurwoning (70%). Ook kunnen panelleden in een huis beter verkoeling vinden (89%) dan in een appartement (68%).

Meest genoemde maatregelen voor het koel houden van de woning zijn:

Zonwering gebruiken, 83%.
Ramen en duren overdag gesloten houden als het buiten warmer is dan binnen, 79%.
Ramen ’s nachts open houden als het buiten kouder is dan binnen, 80%.
Een ventilator aanzetten, 54%.

Verkoeling vinden in de buurt

Van de panelleden kan 72% goed of een beetje verkoeling in de buurt vinden, 28% kan dit niet of niet goed genoeg. In Waterland geven panelleden het meest aan verkoeling te kunnen vinden in de buurt (89%), in Zaanstad het minst (67%).

Edam-Volendam, 78%.
Landsmeer, 88%.
Oostzaan, 82%.
Purmerend, 72%.
Wormerland, 73%.

Welke mogelijkheden panelleden missen om verkoeling te zoeken in de buurt

30%, schaduwplekken
20%, openbare tuin, park of bosgebied
17%, openbaar watertappunt/drinkfontein
14%, zwembad

“Er is hier snel blauwalg waardoor we niet kunnen zwemmen.”

25% mist geen mogelijkheden om verkoeling te zoeken in de omgeving. 23% heeft geen behoefte aan mogelijkheden om verkoeling te zoeken in de omgeving.

Kwetsbare panelleden

Kwetsbare mensen hebben meer gezondheidsrisico’s als het erg warm is. Tot de kwetsbare groep horen bijvoorbeeld ouderen en chronisch zieken. Panelleden die aangaven tot de kwetsbare groep te horen geven vaker aan gezondheidsklachten te hebben (50%) dan panelleden die niet tot de kwetsbare groep horen (24%). Daarnaast kunnen kwetsbare panelleden minder vaak goed verkoeling vinden in de buurt (64%) dan panelleden in de niet kwetsbare groep (76%).

Informatie of advies over zon- en/of hittebescherming

Van de panelleden die informatie en advies willen over zon- of hittebescherming, staan hieronder de meest genoemde plekken waar ze dat zouden willen zien:

Over zonbescherming

68%, buitenlocaties: parken, speeltuinen, zwembaden
56$, op plekken waar kinderen komen (school, kinderdagverblijf, speeltuin)
56%, bij zorgaanbieders

Over hittebescherming

60%, online (bijvoorbeeld website GGD, social media, app)
46%, op plekken waar ouderen komen
45%, supermarkten, winkelcentra

Voor meer info over zonbescherming, zie: ggdzw.nl
Voor meer info over hittebescherming, zie: ggdleefomgeving.nl

Achtergrondkenmerken panelleden

2383 panelleden, tussen de 18 en 94 jaar, hebben meegedaan aan dit onderzoek. De gemiddelde leeftijd van de respondenten was 60 jaar. De 7 gemeenten van de regio zijn vertegenwoordigd in dit onderzoek.

De samenstelling van het panel is niet representatief voor de bevolking van de regio Zaanstreek-Waterland. Naar verhouding namen er meer vrouwen dan mannen deel aan het onderzoek. Ook namen er meer ouderen dan jongeren en meer hbo- of wo-opgeleiden dan vmbo-, mavo- of lbo-opgeleiden deel aan het onderzoek. De resultaten zijn daardoor niet zonder meer te vertalen naar de (gemiddelde) mening van de inwoner van de regio, maar geven wel een indicatie.

Colofon

GGD Zaanstreek-Waterland, Panelonderzoek Zonbescherming en hitte – onderzoek@ggdzw.nl – Zaandam november 2023.

Overname van gegevens is toegestaan, met de volgende bronvermelding:
Panelonderzoek Zonbescherming en hitte. GGD Zaanstreek-Waterland, november 2023.